Mitologia po wiedeńsku, czyli mity antyczne w aranżacji cesarzowej Marii Teresy (1740-1780).
Zazwyczaj zakładamy, że mitologia to słowne realizacje, opowieści zebrane i uporządkowane w jednym tomie. Jak u Jana Parandowskiego. Jednak mity trwały także dzięki przedstawieniom ikonograficznym, a przedstawienia na wazach, reliefy, a zwłaszcza posągi mogły mieć niekiedy większy wpływ na odbiorcę niż same słowa. Oczywiście opowieść musiała jakoś dopełniać
obraz, bo wtedy płacząca skała nie byłaby Niobe, a labirynt nie kojarzył się z Minotaurem i Kretą.
Niekiedy napotykamy cały zestaw posągów, które tworzą program artystyczny odsyłający do mitologii i przywołujący opowieści mityczne. W tym sensie takie posągi mogą odtwarzać i zastępować „mitologię”. One wręcz stają się mitologią w znaczeniu zbioru „opowieści”.
Z takim przypadkiem mamy do czynienia dość często w parkach (tzw. francuskich) otaczających nowożytne dwory magnackie i królewskie. Jednym zaś z najbardziej reprezentatywnych przykładów jest park przy pałacy Schönbrunn w Wiedniu, wyposażony w posągi na zamówienie cesarzowej Marii Teresy. Wykonanie zadania zlecono Johannowi Wilhelmowi Beyerowi, który przez 7 długich lat (1773-1780) nadzorował prace kilkuset rzeźbiarzy i ogrodników, a jednym z najtrudniejszych zadań okazało się wydobycie i transport dobrego jakościowo marmuru z okolic miasta Sterzing w Tyrolu.
W głównej alei prowadzącej do pałacu znajdują się 32 posągi (kolejne znajdziemy w bocznych alejach) przedstawiające postaci z mitologii greckiej i rzymskiej (Herakles, Kalliope, Perseusz, Asklepios, Sibylla, Meleager, Mars i Minerwa, Amfion, Janus i Bellona, porwanie Heleny, Eneasz, Jazon etc.), a także postaci historyczne, jak Artemizja, żona Mauzolosa, Aspazja, żona Peryklesa czy Hannibal.
Posągi wyraźnie mają przywoływać ciekawe opowieści antyczne i razem tworzą przedsmak historii starożytnej Grecji i Rzymu, a także zarys najważniejszych opowieści mitycznych. Na ich przykładzie można wręcz, przechadzając się po parku, nauczać mitologii, gdyż postaci są przedstawione w emblematycznych pozach (Eneasz uciekający z Troi z ojcem na barkach), z charakterystycznymi gestami czy z ważnymi przedmiotami (Parys z jabłkiem w dłoni, Perseus z głową Gorgony).
Na końcu alei znajduje się tzw. fontanna Neptuna z grupą postaci związanych w mitologii antycznej z wodą. Z mitologicznego punktu widzenia ciekawym elementem jest postać Tetydy, tuż po lewej stronie Neptuna, która zwraca się do boga mórz z wyraźną suplikacją. Wszędzie znajdziemy interpretacje, że Tetyda prosi Neptuna o wsparcie dla jej syna Achillesa (w podróży morskiej pod Troję czy w wojnie). To z pewnością innowacja rzeźbiarza i chyba kopia opowieści z 1 księgi Iliady, gdzie Tetyda uprasza Zeusa o wsparcie jej syna Achillesa w sporze z Agamemnonem.
Takich nowatorskich i twórczych rozwiązań jest w parku zresztą więcej, ale to już zostawiam Wam do wyszukania. Każdy z ówczesnych parków w Europie miał na wyposażeniu posągi postaci mitycznych. Można je zatem zwiedzać porównujac naszą wiedzę podręcznikową z rozwiązaniami nowożytnych rzeźbiarzy, które dość często są efektem swobodnego i nowatorskiego podejścia do mitów greckich i rzymskich.
