Rodzina, imię, Itaka

Antikleja

Antikleja miała urodzić Odysa albo na Itace, albo w miejscu o nazwie Alalkomenion w Beocji (w pobliżu świątyni Ateny Alalkomene i miasteczka Alalkomenai) – Plutarch, Zagadnienia greckie 301d

Antikleja powiesiła się na wieść o śmierci Odysa, ale to były plotki Naupliosa i jego zemsta za śmierć syna, Palamedesa – Hyginus, Opowiastki mityczne 243; Eustacjusz, komentarz do Odysei Homera 1422.7; 1678.23 (ad Od. 1.344; 11.23) -

Laertes:

• Arystoteles, Ustrój polityczny Itaki (frg. ddd) – pochodzenie Laertesa

Syzyf jako ojciec Odysa (Gantz s. 175-76):

Ajschylos, Hoplon krisis (Sąd nad zbroją) frg. 175 – Ajas oskarża Odysa o nieprawe pochodzenie (Syzyf uwiódł Antikleję); pomysł powraca u Sofoklesa i Eurypidesa, a potem staje się „tradycyjną” częścią mitu (w teatrze ateńskim to część opowieści o Syzyfie i Autolykosie, por. np. dramat satyrowy Autolykos Eurypidesa)

Sofokles Ajas 190 + scholia: Syzyf przespał się z Antikleią, gdy była ona w podróży na Itakę, aby tam wyjść za mąż za Laertesa

Sofokles, Filoktet 416–17;

Eurypides, Ifigenia w Aulidzie 524

Homer, Odyseja 19.406–409): „Przychodzę (sc. Autolykos) tu w gniewie [ὀδυσσάμενος] […], niech mu więc na imię będzie Odys, czyli gniewny [τῷ δ’ ᾿Οδυσεὺς ὄνομ’ ἔστω ἐπώνυμον]” (przekład J. Parandowski).

Sofokles, frg. 965: ὀρθῶς δ’ ᾿Οδυσσεύς εἰμ’ ἐπώνυμος κακῶν / πολλοὶ γὰρ ὠδύσαντο δυσμενεῖς ἐμοί

 Silenos z Chios BNJ 27 F1 = schol. Od. 1.75 + schol. Lycophr. 786 - poród Antiklei w drodze i etymologia – „Antikleia, matka Odyseusza, będąc w ciąży, znalazła się w drodze (hodeusan) do Neritos, góry na Itace. Ponieważ spadł intensywny deszcz, Antikleia, przepełniona bólem i strachem, upadła i urodziła Odysa. I z tego powodu otrzymał on swoje imię, ponieważ Zeus zesłał deszcz podczas jej podróży (kata hodon hysen ho Zeus)”.

por. Lykofron, Aleksandra 786 (i scholia Tzetzesa) – zdarzenia ulokowane zostają w pobliżu góry Temmikia w Beocji

Ptolemeusz Chennos, Nowa historia 1 (=Focjusz, Biblioteka 147a) - nazywał się Outis bo miał duże uszy (ota)

Fulgencjusz, Mitologie 2.8 – Ulixes enim Grece quasi olonxenos id est omnium peregrinus dicitur; et quia sapientia ab omnibus mundi rebus peregrina est, ideo astutior Ulixes dictus est– „Imię Odyseusz w języku greckim oznacza jakby olonxenos, czyli obcy wszystkiemu/wszystkim; i właśnie dlatego, że mądrość jest obca wszystkim rzeczom na ziemi, Odyseusz został opisany jako szczególnie przebiegły”.

 Hyginus, Opowiastki mityczne 95;

Apollodor, Epitome 3.12;

Serwiusz, Komentarz do Eneidy Wergiliusza 6.529.

- Homer, Iliada 3.222–224: „sypnął słowami na kształt zimowej zamieci, / żaden śmiertelnik już Odysowi nie mógłby sprostać. / Wtedy podziw w nas budził, bo wygląd już się nie liczył”

- Jan Malalas, Kronika powszechna 5.18: „Odyseusz był średniego wzrostu, miał jasną cerę, proste, siwiejące włosy, gęstą brodę, szare oczy, długi nos, spokojną twarz, jasne włosy i duży brzuch; był mądrym i elokwentnym mówcą”

- Dares Frygijczyk, Historia upadku Troi 13: „Ulisses był silny, przebiegły, miał pogodną twarz, był średniego wzrostu, elokwentny i mądry”.

Homer, Odyseja 14.336 - drzewa całoroczne od dziadka

Homer, Odyseja 21.15-33: wysłany przez ojca do Messenii w sprawie porwanego bydła, otrzyma łuk od Ifitosa s. Eurytosa

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie 8.14. – w Feneus (Arkadia) Odys miał ufundować posąg Posejdona Hippiosa (Końskiego) i świątynię Artemidy Neuryppy (Znalazczyni Koni)

Elian, Historie rozmaite 7.5 - Odys lubi prace w gospodarstwie

Libanios, 8.226.13 - Odys miał być uczniem centaura Chirona - być może informacja pochodzi z komedii Kratinosa („Cheirones”)

 Ktimene (siostra Odysa)

Homer, Odyseja 15.364-41

Schol. BW ad Od. 15.364 ex – Κτιμένη] Κτιμένη κυρίως ἐκαλεῖτο ἡ ᾿Οδυσσέως ἀδελφὴ, ἧς ὁ Εὐρύλοχος ὑπονοεῖται ἀνήρ. λέγει γὰρ “καὶ πηῷ περ ἐόντι μάλα σχεδόν” (κ, 441.). B.Q. – Ktimenê is the proper name of Odysseus’ sister, whom Eurylochus is supposed to have married.

ὁπλοτάτην τέκε παίδων] θηλειῶν γοῦν. μόνον δ’ αὖτ’ ᾿Οδυσσέα πατὴρ τέκε (π, 119.). καὶπλείους οὖν αἱ ᾿Οδυσσέως ἀδελφαί. Q. ––– “She bore the youngest of the children”: [this means] of the female children. For his father only had Odysseus [for a son]. There were more sisters of Odysseus.”

Inne siostry Odysa

Atenajos, Uczta mędrców 4.158c–d: „Wiem też, że siostra Odyseusza, tego mistrza rozumu i przebiegłości, zwała się Phake (Zupa z Soczewicy) – ta mianowicie, której inni nadają imię Kallisto” (tłum. J. Danielewicz); por. Eustacjusz, komentarz do Odysei Homera 7.116;

Penelopa (Graves 160d)

- Ferekydes z Aten BNJ 3 F129 – Laertes wskazał Penelopę jako pożądaną synową

- Apollodor, 3.10.6; 3.10.9

- Tzetzes, komentarz do Aleksandry Lykofrona 792;

- Eustacjusz, komentarz do Odysei, p. 1422 (E. cytuje Didymosa)

  Ikarios i posąg Aidos: Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie, 3.20.2

Telemach i Arkesilaos/Ptoliporthes (Penelopa) [Eustacjusz/Pauzaniasz]

Agrios, Latinos i Telegonos (Kirke [Hezjod]) lub Auson [Lykofron]

Rhomos, Antias, Ardeas (Kirke) [Dionizjusz z Halikarnasu]

Nausithoos i Nausinoos (Kalypso) [Hezjod]

Leontophron lub Dorukles lub Euryalos (Euippe, córka króla Epiru) [Sofokles/Partenios/Eustacjusz]

Polypoites (Kallidike, królowa Tesprotii) [Proklos]

Leontophronos (córka Thoasa, króla Etolii) [Apollodor]

Kassifone (Kirke) [Lykofron]

zob. https://sententiaeantiquae.com/2015/11/12/multiformity-in-myth-the-children-of-odysseus/

Odys jako zalotnik Heleny (Gantz s. 566-67): Apollodor 3.132; Hyginus Fab. 78; cf. Paus. 3.20.9: Grób konia na drodze ze Sparty do Arkadii, miejsce złożenia ofiary z konia przez Tyndareosa w związku z zaprzysiężeniem zalotników

Odys obżartuchem:

- Atenajos, Uczta mędrców 10.411b–c